Νεφελώματα

Το νεφέλωμα της Τρόπιδας

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble φωτογράφισε το πάνω μέρος μίας στήλης αερίων και σκόνης από το διάσημο νεφέλωμα της Τρόπιδας, ένα αστρικό «μαιευτήριο» 7.500 έτη φωτός μακριά. Η ανάλυση της φωτογραφίας από τους αστρονόμους αποκαλύπτει ότι η στήλη αυτή «διαλύεται» σιγά-σιγά από την εκτυφλωτική ακτινοβολία που εκπέμπουν γειτονικά της άστρα, όπως επίσης και από τους πίδακες αερίων που εκτινάσσουν νεογέννητα άστρα, τα οποία κρύβονται στο εσωτερικό της.

Το άστρο V838

Τον Ιανουάριο του 2002 ένα όχι και τόσο λαμπρό άστρο στον αστερισμό του Μονόκερου και σε απόσταση 20.000 ετών φωτός από τη Γη, έγινε ξαφνικά 600.000 λαμπρότερο από τον Ήλιo μας. Η φωτεινή αυτή έκρηξη δημιούργησε ένα φαινόμενο γνωστό ως «φωτεινή ηχώ», όπου το φως του άστρου αντανακλάται συνεχώς από τα νέφη σκόνης που το περιβάλλουν. Σε αντίθεση με την πιο συνηθισμένη έκρηξη καινοφανούς, κατά την οποία το υδρογόνο, που εναποθέτει ένα συνηθισμένο άστρο στο συμπαγή λευκό νάνο-συνοδό του εκρήγνυται αυθόρμητα σαν μια γιγάντια βόμβα υδρογόνου αφήνοντας πίσω της ένα υπέρθερμο αστρικό πυρήνα, το άστρο της φωτογραφίας δεν απέβαλε τα εξωτερικά του τοιχώματα. Αντιθέτως, αύξησε δραματικά το μέγεθός του, μειώνοντας παράλληλα την επιφανειακή του θερμοκρασία σε παραπλήσια θερμοκρασία με αυτήν μιας κοινής λάμπας πυρακτώσεως.

Το Μάτι της Γάτας

Ένα από τα πιο όμορφα πλανητικά νεφελώματα του ουρανού και ίσως εκείνο με την πιο πολύπλοκη δομή, που έχει παρατηρηθεί και απαθανατιστεί μέχρι σήμερα είναι το νεφέλωμα NGC 6543, γνωστό και ως «Μάτι της Γάτας». Οι ομόκεντρες αέριες σφαιρικές δομές και οι πίδακες των αερίων που διακρίνονται, οφείλονται στις πολύπλοκες δυναμικές διεργασίες κατά τη διάρκεια της πορείας του αρχικού άστρου προς το θάνατό του, καθώς εκτινάσσει τις εξωτερικές του στιβάδες σε μια σειρά από επιθανάτιους σπασμούς. Οι εσωτερικές και πιο πολύπλοκες δομές του δεν είναι ακόμα πλήρως κατανοητές, η συνεχιζόμενη όμως μελέτη αυτού του νεφελώματος από τους αστρονόμους θα μας αποκαλύψει ίσως τους επιθανάτιους ρόγχους του Ηλίου μας, ο οποίος σε 5 δισεκατομμύρια χρόνια από τώρα, ίσως και αυτός τελειώσει τη ζωή του σχηματίζοντας ένα παρόμοιο πλανητικό νεφέλωμα.

Το Νεφέλωμα του Αετού
Σε αυτήν την εικόνα που ελήφθη με τις υπέρυθρες κάμερες του διαστημικού τηλεσκοπίου Herschel αποκαλύπτεται ένα σκοτεινό αστρικό μαιευτήριο που βρίσκεται 1000 έτη φωτός μακριά, στον Αστερισμό Αετός. Το νέφος αυτό καλύπτει επιφάνεια διαμέτρου 65 ετών φωτός και εμπεριέχει τόση σκόνη, που κανένα άλλο υπέρυθρο τηλεσκόπιο δεν είχε καταφέρει να δει στο εσωτερικό του. Με τη διεισδυτική ματιά του Herschel, όμως, οι αστρονόμοι κατάφεραν να διαπιστώσουν ότι το νέφος αυτό εμπεριέχει περί τις 700 συσσωματώσεις αερίων και σκόνης, που αποτελούν τα πρώτα στάδια της δημιουργίας 700 νέων άστρων.

Το νεφέλωμα της Λιμνοθάλασσας

Στο νεφέλωμα με κωδική ονομασία Μ8 και NGC 6523 διακρίνονται δύο μεσοαστρικοί κυκλώνες, που εκτείνονται σε μια περιοχή μήκους 1,5 έτους φωτός, στην καρδιά του νεφελώματος, το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 5.000 ετών φωτός και προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη. Οφείλονται κατά κύριο λόγο στην ιονίζουσα ακτινοβολία του άστρου Herschel 36, που διακρίνεται στην κάτω δεξιά γωνία της εικόνας, αλλά και στην ύπαρξη και άλλων άστρων στην περιοχή. Σε αντιστοιχία με τους πιο συνηθισμένους ανεμοστρόβιλους που παρατηρούμε στη Γη, οι μεσοαστρικοί κυκλώνες της φωτογραφίας προκαλούνται από τη μεγάλη θερμοκρασιακή διαφορά ανάμεσα στην επιφάνεια και στο εσωτερικό των νεφών της εικόνας που, σε συνδυασμό με την αστρική ακτινοβολία, τα στρεβλώνει σε αυτό το χαρακτηριστικό σχήμα που βλέπουμε.

Το Νεφέλωμα Messier 17

Σ’ αυτήν την εντυπωσιακή φωτογραφία, που ελήφθη από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble απεικονίζεται ένα τμήμα από το γιγάντιο μοριακό νεφέλωμα Messier 17. Το νεφέλωμα του Κύκνου, όπως είναι επίσης γνωστό στους αστρονόμους, βρίσκεται σε απόσταση 5.500 ετών φωτός μακριά, προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Τοξότη. Αυτή η περιοχή, που μοιάζει με κοχλάζουσα θάλασσα αερίων, αποτελεί ένα από τα αστρικά μαιευτήρια του γαλαξία μας, περιοχές δηλαδή που γεννιούνται νέα άστρα. Η κυματοειδής εμφάνιση, που έχουν πάρει τα αέρια της φωτογραφίας, οφείλεται στο βομβαρδισμό τους με υπεριώδη ακτινοβολία, η οποία προέρχεται από νεαρά και γιγάντια άστρα (τα οποία βρίσκονται έξω από τα όρια της φωτογραφίας στην άνω αριστερή πλευρά της). Τα διαφορετικά χρώματα της φωτογραφίας αντιστοιχούν σε διαφορετικά αέρια: το κόκκινο αντιστοιχεί στο θείο, το πράσινο στο υδρογόνο και το μπλε στο οξυγόνο.

Το Νεφέλωμα Εσκιμώος
Τα αέρια νέφη αυτού του πλανητικού νεφελώματος, το οποίο ανακαλύφθηκε το 1787 από τον αστρονόμο William Herschel, σχηματίζουν τόσο πολύπλοκες δομές, που η προέλευσή τους δεν είναι ακόμη απολύτως κατανοητή.

Το Νεφέλωμα Έλικας

Tο νεφέλωμα Έλικας, όπως το απεικόνισε το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer. Σε απόσταση 700 έτη φωτός μακριά και προς την κατεύθυνση του αστερισμού του Υδροχόου, το νεφέλωμα αυτό κρύβει στο εσωτερικό του έναν λευκό νάνο. Τέτοιου είδους πλανητικά νεφελώματα αποτελούν τα τελευταία στάδια εξέλιξης άστρων με μάζα παραπλήσια με αυτή του Ήλιου.

Είναι ένα από τα μεγαλύτερα πλανητικά νεφελώματα στον ουρανό, φτάνοντας σε φαινόμενη έκταση το μέγεθος της Πανσελήνου, ενώ η πραγματική του έκταση φτάνει τα δυο έτη φωτός.

Το Νεφέλωμα Ταραντούλα
Το νεφέλωμα Ταραντούλα βρίσκεται σε απόσταση 170.000 ετών φωτός από τη Γη στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, το μικρό ακανόνιστο γαλαξία-δορυφόρο του Γαλαξία μας, ο οποίος είναι ορατός ακόμα και με γυμνό μάτι, σαν ένας αχνός λεκές στο μαύρο φόντο του ουρανού, που φαίνεται από το νότιο ημισφαίριο. Οι δύο γαλαξίες αλληλεπιδρούν βαρυτικά μεταξύ τους και, όπως πιστεύουν οι αστρονόμοι, αυτή η αλληλεπίδραση έδωσε το έναυσμα σε μια περίοδο έντονης αστρογένεσης. Λίγο πάνω από το κέντρο της εικόνας βρίσκεται το γιγάντιο αστρικό σμήνος R136, το οποίο περιλαμβάνει ορισμένα από τα ογκοδέστερα αλλά και νεότερα άστρα που έχουν εντοπιστεί ποτέ, αφού τα παλαιότερα από αυτά σπανίως ξεπερνούν σε ηλικία τα 5 εκατομμύρια έτη. Σε αντιδιαστολή, ο μεσήλικας Ήλιος μας έχει ήδη συμπληρώσει, περίπου, τα 4,6 δισεκατομμύρια έτη ζωής.

Υπερκαινοφανής Ν 63Α
Σ’ αυτήν την εικόνα που μας έστειλε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, έχουν  αποτυπωθεί τα λείψανα μιας κολοσσιαίας έκρηξης υπερκαινοφανούς (supernova) στο αστρικό σμήνος Ν 63Α, που βρίσκεται στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, έναν ακανόνιστο γαλαξία σε απόσταση 160.000 ετών φωτός μακριά από το Γαλαξία μας. Υπολογίζεται ότι το αρχικό άστρο είχε μάζα 50 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο μας. Σε μερικά εκατομμύρια χρόνια από σήμερα η σκόνη και τα αέρια της έκρηξης ενδέχεται να συμβάλλουν στο σχηματισμό νέων πλανητικών συστημάτων σε γειτονικές περιοχές έντονης αστρογένεσης, όπως ενδεχομένως να έγινε και με τα πρώτα στάδια γέννησης και εξέλιξης του ηλιακού μας συστήματος

Το Νεφέλωμα του Καρκίνου

Το 1054 Κινέζοι αστρονόμοι παρατήρησαν ένα νέο άστρο να λάμπει στο νυχτερινό ουρανό. Επρόκειτο για έναν υπερκαινοφανή, δηλαδή την κολοσσιαία έκρηξη ενός άστρου με μεγάλη μάζα, που προκαλείται στα τελευταία στάδια της ζωής του, όταν οι πυρηνικές αντιδράσεις στο εσωτερικό του δεν μπορούν πλέον να συνεχιστούν. Το άστρο τότε καταρρέει, προκαλώντας μια έκρηξη, η οποία συγκαταλέγεται στα βιαιότερα φαινόμενα του σύμπαντος. Η εικόνα αυτή, η οποία ελήφθη από το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble, αποτυπώνει με εκπληκτικό τρόπο το υπόλειμμα της αρχικής έκρηξης, το οποίο έχει τη μορφή διαστελλόμενου νέφους αερίων με διάμετρο 6 έτη φωτός.

Το νεφέλωμα NGC 2467

Σε μία από τις τελευταίες φωτογραφίες που μας έστειλε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble απεικονίζεται το νεφέλωμα NGC 2467. Το νεφέλωμα αυτό είναι ένα αστρικό «μαιευτήριο» σε απόσταση 13.000 ετών φωτός από τη Γη. Ήδη, κάποια από τα νεαρά άστρα του διακρίνονται χάρη στο έντονο μπλε-λευκό τους φως, ενώ κάποια άλλα είναι κρυμμένα στην πυκνή σκόνη και στα αέρια νέφη του νεφελώματος.

Το νεφέλωμα NGC 2736
Σαν ένα τεράστιο μολύβι που διασχίζει το διαστρικό χώρο, το νεφέλωμα αυτό είναι αποτέλεσμα ενός κρουστικού κύματος αερίων που δημιουργήθηκε από την έκρηξη σουπερνόβα πριν 11.000 χρόνια. Το κρουστικό κύμα είχε ταχύτητα αρκετών εκατομμυρίων χιλιομέτρων την ώρα, με την πάροδο του χρόνου η ταχύτητά του εξασθένησε και σήμερα κινείται με ταχύτητα 500.000 χλμ. την ώρα.

Το νεφέλωμα Δαντέλα

Πριν από 10.000 χρόνια μια λαμπερή αστρική έκρηξη φώτισε τον καλοκαιρινό ουρανό της γης στον αστερισμό του κύκνου. Η φωτεινή εκείνη λάμψη, που φώτιζε τον πλανήτη μας για αρκετές εβδομάδες, ήταν η μοναδική ένδειξη στους κατοίκους της γης για τη σουπερνόβα έκρηξη που κατέστρεψε ένα από τα πιο γιγάντια άστρα του Γαλαξία μας σε απόσταση 1.400 ετών φωτός. Το δυτικό τμήμα αυτού του νεφελώματος είναι επίσημα γνωστό ως NGC 6960. Το λαμπερό άστρο που φαίνεται στη μέση του νεφελώματος ονομάζεται 52 Κύκνου και είναι άσχετο με τα λείψανα της σουπερνόβα.

Το Περιδέραιο των Μαργαριταριών

Το Φεβρουάριο του 1987 εμφανίστηκε στο γειτονικό μας γαλαξία Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, σε απόσταση 169.000 ετών φωτός, η πλησιέστερη σουπερνόβα έκρηξη τα τελευταία περίπου 400 χρόνια. Έκτοτε τα διάφορα τηλεσκόπια στην επιφάνεια της γης και σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη μας καταγράφουν με λεπτομέρεια τις αλλαγές που συμβαίνουν στα λείψανα της έκρηξης εκείνης ενός άστρου που είχε μάζα 20 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα του ήλιου. Μια φωτογραφία από το διαστημικό τηλεσκόπιο Χάμπλ μάς εμφανίζει το δακτύλιο των αερίων της έκρηξης και τις αναλαμπές του που δημιουργούν οι συγκρούσεις μεταξύ των αερίων μαζών που είχαν εκτοξευθεί πριν από την έκρηξη. Αυτού του είδους οι συγκρούσεις θερμαίνουν τα αέρια υλικά σε θερμοκρασίες εκατομμυρίων βαθμών Κελσίου και κάνουν ορισμένες περιοχές να λάμπουν, σχηματίζοντας έτσι το υπέροχο αυτό ουράνιο περιδέραιο μαργαριταριών.

Το Αστρικό Σμήνος NGC 602

Αυτό το ηλικίας 5 εκατομμυρίων ετών αστρικό σμήνος βρίσκεται στο Μικρό Νέφος του Μαγγελάνου, έναν μικρό γαλαξία-δορυφόρο του Γαλαξία μας, που βρίσκεται περίπου 200.000 έτη φωτός μακριά. Οι γαλαξίες που διακρίνονται στην εικόνα αυτή είναι στην πραγματικότητα εκατοντάδες εκατομμύρια έτη φωτός μακρύτερα από αυτό το αστρικό σμήνος.

Η σφαίρα της Κασσιόπης

Η κοσμική αυτή αέρια μπάλα υλικών είναι γνωστή με την ονομασία NGC 7635 και σχηματίζεται από τον αστρικό άνεμο που εκπέμπει το γιγάντιο άστρο BD+602522 στο κέντρο της σφαίρας. Η σφαίρα έχει διάμετρο 10 ετών φωτός και βρίσκεται σε απόσταση 11.000 ετών φωτός προς την κατεύθυνση του αστερισμού της Κασσιόπης. Ο σχηματισμός τής σφαίρας οφείλεται στο γεγονός ότι τα εκτοξευμένα υλικά περιορίζονται από ένα τεράστιο νεφέλωμα μοριακού υδρογόνου που αναγκάζουν τα αέρια του νεφελώματος να λαμπυρίζουν. Η μεγέθυνση ενός τμήματος του σφαιρικού νεφελώματος στην Κασσιόπη από το τηλεσκόπιο ‘’Χαμπλ’’ μας αποκάλυψε την βιαιότητα με την οποία εκπέμπεται η ακτινοβολία και τα εξωτερικά υλικά του άστρου BD+602522.

Το άστρο Ρο Κασσιόπης

Το άστρο βρίσκεται 10.000 έτη φωτός μακριά από τη Γη, είναι ένας υπεργίγαντας που εκτοξεύει υλικά στο διάστημα. Παρ' όλη τη μεγάλη απόσταση από τη Γη, φαίνεται με γυμνό μάτι, γιατί είναι 550.000 φορές πιο λαμπρό από τον Ήλιο. Η διάμετρός του είναι 400 ως 500 φορές μεγαλύτερη από τη διάμετρο του Ήλιου. Αν το άστρο βρισκόταν στη θέση του Ήλιου, τότε τα εξωτερικά του στρώματα θα εκτείνονταν πέρα και από την τροχιά του Άρη.

Το νεφέλωμα NGC 1316 στον Κηφέα

Η φωτογραφία αυτή αποτυπώνει μια έκταση που ξεπερνά σε μήκος το ένα εκατομμύριο έτη φωτός από την μια άκρη των δύο λοβών ως την άλλη. Στο κέντρο τους βρίσκεται ο παράξενος ελλειπτικός γαλαξίας NGC 1316, ο οποίος πριν από 100 εκατομμύρια χρόνια άρχισε να καταβροχθίζει έναν γειτονικό του γαλαξία. Τα αέρια από την τιτάνια αυτή σύγκρουση έπεσαν με τη σειρά τους προς την τεράστια κεντρική μαύρη τρύπα του γαλαξία, με αποτέλεσμα την εκτόξευση των δυο τεράστιων πιδάκων που κατέγραψαν τα γήινα ραδιοτηλεσκόπια. Ο κεντρικός γαλαξίας της φωτογραφίας έχει διάμετρο 60.000 ετών φωτός και βρίσκεται σε απόσταση 75 εκατομμυρίων ετών φωτός προς την κατεύθυνση του νότιου αστερισμού της Καμίνου.

Το Λουλούδι των Τροπικών

Το νεφέλωμα αυτό του νοτίου ημισφαιρίου επηρεάζεται άμεσα από το άστρο ‘’ήτα Τρόπιδος’’, ένα από τα πιο γιγάντια άστρα που υπάρχουν στον Γαλαξία μας και το οποίο φαίνεται ότι είναι έτοιμο να εκραγεί σύντομα ως σούπερνοβα. Η διάμετρος του φτάνει τα 200 έτη φωτός και εκτός από το ‘’ήτα’’ περιλαμβάνει χιλιάδες νεογέννητα άστρα που αναγκάστηκαν να γεννηθούν πρόωρα από το κρουστικό κύμα της ακτινοβολίας του ετοιμοθάνατου άστρου.

Το νεφέλωμα IC 1805

Το νεφέλωμα IC 1805 αγκαλιάζει στο κέντρο του μια μικρή ομάδα μικρών και μεγάλων νεογέννητων άστρων. Το ανοιχτό αυτό αστρικό σμήνος περιλαμβάνει και ορισμένα γιγάντια άστρα με υλικά 50 φορές τη μάζα που έχει ο Ήλιος μας και τα οποία με την ακτινοβολία τους κάνουν το νεφέλωμα να λάμπει με έντονο χρωματισμό. Η μελέτη παρόμοιων αστρικών σμηνών μας έχει βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τη διαδικασία γέννησης των γιγάντιων άστρων. Το νεφέλωμα βρίσκεται στον βραχίονα του Περσέα σε απόσταση 6.000 ετών φωτός προς την κατεύθυνση του αστερισμού της Κασσιόπης.

Μια μικρή αστρική ομάδα

Μια μικρή αστρική ομάδα, η Μ73 (NGC 6994) αποτελείται από τουλάχιστον 4 άστρα σε απόσταση 2.000 ετών φωτός από τη Γη.

Οι φωτογραφίες του ελικοειδούς

Οι φωτογραφίες του ελικοειδούς νεφελώματος NGC 7293 μας αποκαλύπτουν τεράστιους κομητικούς κόμβους υλικών, που έχουν εκτιναχτεί από την έκρηξη του άστρου από το οποίο σχηματίστηκε.

Νεαρό άστρο

Το Σπίτζερ ανακάλυψε ένα δίσκο υλικών γύρω από ένα νεαρό άστρο που περιλαμβάνει μερικά βασικά συστατικά της ζωής.

Ο Γλάρος

Το νεφέλωμα IC 2177 βρίσκεται σε απόσταση 3.700 ετών φωτός από τη Γη ανάμεσα στους αστερισμούς του Μονόκερου και του Μεγάλου Κυνός. Οι επιστήμονες το έχουν ονομάσει «Νεφέλωμα του Γλάρου», αφού στις εικόνες θυμίζει το όμορφο θαλασσοπούλι ενώ πετάει.

Το νεφέλωμα της Κεφαλής του Αλόγου

Ένα ακόμη νεφέλωμα με χαρακτηριστική εμφάνιση προσελκύει το ενδιαφέρον των επαγγελματιών αλλά και ερασιτεχνών αστρονόμων. Οι επιστήμονες το έχουν ονομάσει «Η Κεφαλή του Αλόγου» και βρίσκεται στον αστερισμό του Ωρίωνα, περίπου 1.300 έτη φωτός μακριά από εμάς. Το νεφέλωμα διαγράφει με σπάνια καθαρότητα το σχήμα του κεφαλιού ενός αλόγου, αποτελείται από αέρια και πολύ πυκνή μεσοαστρική σκόνη. Ανήκει στο τεράστιο σύμπλεγμα μοριακών νεφών του Ωρίωνα και γειτονεύει με το νεφέλωμα της Φλόγας.

Η διαστημική... πατούσα

Η κωδική ονομασία του νεφελώματος είναι NGC 6334, βρίσκεται στον αστερισμό του Σκορπιού, απέχει 5.500 έτη φωτός από τη Γη και αποτελεί ένα μαιευτήριο νέων άστρων. Οι επιστήμονες το έχουν ονομάσει «Η Πατούσα της Γάτας».

Μια ωραία (καυτή) πεταλούδα

Το διπολικό πλανητικό νεφέλωμα NGC 6302 είναι περισσότερο γνωστό ως «Νεφέλωμα της Πεταλούδας» εξαιτίας του σχήματός του. Το νεφέλωμα βρίσκεται σε απόσταση περίπου 4.000 ετών φωτός από τη Γη, στον αστερισμό του Σκορπιού. Το κεντρικό άστρο του νεφελώματος έχει θερμοκρασία επιφανείας που εκτιμάται περί τους 250.000 βαθμούς Κελσίου. Το νεφέλωμα της πεταλούδας έχει εύρος που καλύπτει τρία έτη φωτός και είναι ιδιαίτερα λαμπρό στο υπεριώδες φως αλλά όχι στο ορατό, επειδή κρύβεται πίσω από ένα πυκνό «πέπλο» σκόνης. Στο νεφέλωμα έχει εντοπιστεί έντονη παρουσία μοριακού υδρογόνου.

Το νεφέλωμα της Φλόγας

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια εντυπωσιακή φωτογραφία από το νεφέλωμα της Φλόγας που βρίσκεται σε απόσταση 1.400 ετών φωτός από τη Γη. Η φωτογραφία αποτελεί σύνθεση εικόνων που έχουν καταγράψει από το νεφέλωμα τα διαστημικά τηλεσκόπια Chandra και Spitzer. Στην εικόνα εμφανίζονται με λεπτομέρεια ορισμένες από τις περιοχές γέννησης άστρων στο εσωτερικό του. Το νεφέλωμα της Φλόγας ανήκει σε ένα κολοσσιαίο σύνθετο μοριακό νέφος που έχει ονομαστεί Μεγάλο Νεφέλωμα του Ωρίωνα. Εκεί βρίσκονται πολλά νεφελώματα με έντονη κοσμική δραστηριότητα και συνεχή παραγωγή άστρων.

Το πλανητικό νεφέλωμα NGC 3242

Το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer φωτογράφισε το «Φάντασμα του Δία». Πρόκειται για ένα πλανητικό νεφέλωμα που βρίσκεται σε απόσταση 1,400 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό της Υδρας. Η κωδική ονομασία του νεφελώματος είναι NGC 3242 και η μελέτη του ίσως αποκαλύψει νέα στοιχεία για τα πλανητικά νεφελώματα.

Ένα πλανητικό νεφέλωμα αποτελείται από ένα επεκτεινόμενο κέλυφος ιονισμένου αερίου που αποβάλλεται από άστρα τα οποία βρίσκονται στα τελευταία στάδια της ζωής τους. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα πλανητικά νεφελώματα μπορεί να παίζουν σημαντικό ρόλο στη χημική εξέλιξη ενός γαλαξία.

Δόθηκε στη δημοσιότητα μια νέα εικόνα του νεφελώματος NGC 3242.

Το νεφέλωμα αποτελεί συχνό στόχο παρατήρησης των αστρονόμων επειδή αποτελεί υπόλειμμα ενός άστρου σαν τον Ήλιο και έτσι βλέπουν την εξέλιξη που θα έχει το μητρικό μας άστρο όταν μετά από περίπου επτά δισ. έτη θα έχει καταναλώσει τα καύσιμα του.

Τα άστρα (μεσαίου μεγέθους) σαν τον Ήλιο στο τέλος της ζωής τους δεν αυτοκαταστρέφονται σε εκρήξεις σουπερνόβα αλλά μετατρέπεται σε ένα είδος «αστρικού πτώματος» με ένα μέρος του πυρήνα τους να συνεχίζει να υφίσταται. Τα σώματα αυτά ονομάζονται λευκοί νάνοι και εκτοξεύουν κοσμική ύλη στο Διάστημα με πολύ μεγάλη ταχύτητα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τα εξωτερικά στρώματα του NGC 3242 «φεύγουν» στο Διάστημα με ταχύτητα περίπου 2,5 χιλιάδες χλμ/δευτ.

Το (κοσμικό) χέρι του Θεού

Μια εικόνα από ένα εντυπωσιακό όσο και ενδιαφέρον κοσμικό φαινόμενο κατέγραψε το διαστημικό τηλεσκόπιο NuSTAR. Το τηλεσκόπιο «στόχευσε» ένα νεφέλωμα που δημιουργήθηκε από την αυτοκαταστροφή ενός άστρου που βρισκόταν σε απόσταση 17 χιλιάδων ετών φωτός από εμάς στον αστερισμό του Διαβήτη. Το νεφέλωμα έχει λάβει ένα σχήμα που θυμίζει ανθρώπινο χέρι για αυτό και οι επιστήμονες που είδαν την εικόνα του έδωσαν τον χαρακτηρισμό «Το χέρι του Θεού».

Η περιοχή του νεφελώματος που εμφανίζεται πιο φωτεινή από τις υπόλοιπες φιλοξενεί ένα άστρο νετρονίου. Τα άστρα νετρονίου που είναι πιο γνωστά με τον όρο «πάλσαρ» είναι σώματα υψηλής πυκνότητας και σχηματίζονται από άστρα τα οποία έχουν ολοκληρώσει τον κύκλο της ζωής τους και καταρρέουν. Το συγκεκριμένο πάλσαρ προέκυψε φυσικά από την έκρηξη του άστρου και έχει λάβει την κωδική ονομασία PSR B1509-58.

Το νεφέλωμα του Ωρίωνα

Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα μια νέα εντυπωσιακή ομολογουμένως εικόνα από το Μέγα Νεφέλωμα του Ωρίωνα. Ο αστερισμός του Ωρίωνα διαθέτει πολλά νεφελώματα αλλά το Μέγα Νεφέλωμα, που είναι επίσης γνωστό ως M42, είναι το πιο «δραστήριο» και ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Βρίσκεται σε απόσταση περίπου 1350 ετών φωτός από τη Γη και η διάμετρός του εκτιμάται ότι είναι 24 έτη φωτός. Η μελέτη του έχει αποκαλύψει πολλά μυστικά για τη διαδικασία σχηματισμού άστρων και πλανητών καθώς και για διάφορα κοσμικά φαινόμενα. Η νέα φωτογραφία που δείχνει το νεφέλωμα σε όλη του την μεγαλοπρέπεια αποτελεί προϊόν επεξεργασίας από εικόνες που τράβηξε πρόσφατα το διαστημικό τηλεσκόπιο Spitzer.