Καλλιτεχνικές απεικονίσεις απομακρυσμένων διαστημικών φαινομένων

Ένα σπάνιο κοσμικό φαινόμενο εντόπισαν οι ερευνητές του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ. Παλμοί ακτινοβολίας γάμμα και ακτινοβολίας Χ διαπερνούν ένα άστρο νετρονίου (πάλσαρ) που το κάνουν να δονείται, δημιουργώντας ρήγματα και σχισμές στην επιφάνεια του. Πρόκειται για ένα φαινόμενο που οι αστρονόμοι το αποκαλούν «αστρικό σεισμό».  Οι ερευνητές εντόπισαν αυτό το φαινόμενο στο πάλσαρ SGR J1550-5418 που βρίσκεται σε απόσταση 15 χιλιάδων ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Γνώμονα.

Η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική, επειδή οι επιστήμονες ευελπιστούν ότι με τον ίδιο τρόπο που οι σεισμοί μπορούν να αποκαλύψουν στοιχεία για τις διεργασίες στο εσωτερικό του πλανήτη μας, έτσι και οι αστρικοί σεισμοί μπορούν να αποκαλύψουν στοιχεία για τον σχηματισμό και τους μηχανισμούς των πάλσαρ. 

Μαύρη τρύπα εκτοξεύει στο διάστημα μεταλλικά στοιχεία με τρομερή ταχύτητα. Δίπλα εικονίζεται ένας μπλε αστέρας.

Καλλιτεχνική απεικόνιση ενός εκ των πλανητών που μοιάζουν πολύ με τη Γη.

Αστρονόμοι στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι εντόπισαν οκτώ νέους εξωπλανήτες, που βρίσκονται στη «φιλόξενη» ζώνη των μητρικών άστρων τους, δηλαδή σε κατάλληλη απόσταση από αυτά - ούτε πολύ κοντά, ούτε πολύ μακριά- για να διαθέτουν νερό και πιθανώς συνθήκες παρόμοιες με αυτές της Γης. Τουλάχιστον δύο από αυτούς θεωρούνται οι πιο όμοιοι με τη Γη που έχουν ποτέ βρεθεί.

  «Οι περισσότεροι από αυτούς τους πλανήτες έχουν καλές πιθανότητες να είναι βραχώδεις σαν τη Γη», σύμφωνα με τον επικεφαλής ερευνητή Γκιγέρμο Τόρες του Κέντρου Αστροφυσικής Harvard-Smithsonian. Η ανακάλυψη διπλασιάζει τον αριθμό των μικρών εξωπλανητών, που έχουν διάμετρο έως διπλάσια σε σχέση με εκείνη του δικού μας πλανήτη και οι οποίοι πιστεύεται ότι είναι δυνητικά φιλόξενοι για ζωή.

Οι δύο πιο «γήινοι» εξωπλανήτες μεταξύ των οκτώ είναι ο Kepler -438b και ο Kepler -442b. Και οι δύο βρίσκονται σε τροχιά γύρω από δύο άστρα ερυθρούς νάνους, τα οποία είναι μικρότερα και πιο κρύα από τον Ήλιο μας. Ο πρώτος εξωπλανήτης, που βρίσκεται σε απόσταση 470 ετών φωτός από τη Γη, διαγράφει μια πλήρη τροχιά πέριξ του άστρου του σε 35 μέρες (αυτή είναι δηλαδή η διάρκεια του έτους του), ενώ ο δεύτερος εξωπλανήτης, που βρίσκεται σε απόσταση 1.100 ετών φωτός, έχει έτος 112 ημερών.

Έχοντας διάμετρο μόλις 12% μεγαλύτερη από αυτή της Γης, ο Κέπλερ-438b έχει 70% πιθανότητα να είναι βραχώδης, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αστρονόμων, ενώ ο Κέπλερ-442b είναι περίπου 30% μεγαλύτερος από τη Γη και έχει πιθανότητα 60% να είναι βραχώδης.

O ορισμός της ζωής

Ένας εξωπλανήτης θεωρείται δυνητικά «φιλόξενος» για ζωή, όταν δέχεται περίπου τόση ηλιακή ακτινοβολία, όση η Γη, έτσι ώστε το νερό στην επιφάνειά του ούτε να βράζει και να εξατμίζεται, ούτε να παγώνει. Ο Kepler -438b δέχεται περίπου 40% περισσότερο αστρικό (ηλιακό) φως από ό,τι η Γη (συγκριτικά η καυτή Αφροδίτη δέχεται διπλάσια ηλιακή ακτινοβολία σε σχέση με τον πλανήτη μας) και οι επιστήμονες υπολογίζουν ότι έχει πιθανότητα 70% να βρίσκεται στη σωστή απόσταση από το άστρο του για να έχει υγρό νερό και να είναι κατάλληλος για ζωή. Ο Kepler -442b δέχεται περίπου τα δύο τρία της ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει στη Γη και οι πιθανότητες είναι πάρα πολλές (της τάξης του 97%) να βρίσκεται στην «κατοικήσιμη» ζώνη του άστρου του.

«Δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα αν οποιοσδήποτε από αυτούς τους εξωπλανήτες είναι πραγματικά κατοικήσιμος. Αυτό που μπορούμε να πούμε, είναι πως είναι υποψήφιοι για κάτι τέτοιο», δήλωσε ο αστρονόμος Ντέηβιντ Κίπινγκ, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Πριν τη νέα ανακάλυψη, οι δύο πιο «γήινοι» εξωπλανήτες που είχαν βρεθεί, ήταν ο Κέπλερ-186f (με μέγεθος 10% μεγαλύτερο της Γης, ο οποίος δέχεται το ένα τρίτο της ηλιακής ακτινοβολίας που πέφτει στον πλανήτη μας) και ο Κέπλερ-62f (με μέγεθος 40% μεγαλύτερο της Γης), ο οποίος δέχεται το 41% της ηλιακής ακτινοβολίας του πλανήτη μας.

Στο γράφημα παρουσιάζεται η κοσμική κλίμακα φιλοξενίας της ζωής. Οι πλανήτες που βρίσκονται πιο κοντά στο μητρικό τους άστρο έχουν ιδιαίτερα αυξημένες θερμοκρασίες και εκείνοι που βρίσκονται πολύ μακριά ιδιαίτερα χαμηλές δημιουργώντας συνθήκες που δεν ευνοούν την παρουσία της ζωής. Οι πλανήτες που βρίσκονται στο ενδιάμεσο και διαθέτουν θερμοκρασίες τέτοιες που να επιτρέπουν την παρουσία του νερού σε υγρή μορφή είναι πιο φιλικοί στη παρουσία της ζωής. Σύμφωνα με τους ειδικούς μάλιστα όσο πιο μικρό είναι το μέγεθος ενός πλανήτη που βρίσκεται στη φιλόξενη ζώνη και πλησιάζει το μέγεθος της Γης τόσο αυξάνονται οι πιθανότητες να μπορεί να υπάρξει σε αυτόν τον πλανήτη ζωή.

Καλλιτεχνική απεικόνιση του εσωτερικού της Σπίθας, του γαλαξία που γεννοβολούσε άστρα αδιάκοπα.

Ο Σπίθας εντοπίστηκε στα βάθη του Σύμπαντος και είναι ένας πανάρχαιος γαλαξίας που δημιουργήθηκε όταν το Σύμπαν βρισκόταν ακόμη στην παιδική του ηλικία. Όμως ο γαλαξίας αυτός καλύπτεται εξωτερικά από ένα κοσμικό πέπλο, ένα πυκνό στρώμα σκόνης, και δεν ήταν δυνατή η μελέτη του. Ομάδα αστρονόμων στις ΗΠΑ χρησιμοποιώντας επίγεια και διαστημικά όργανα παρατήρησης κατάφεραν να διεισδύσουν στο εσωτερικό του αποκαλύπτοντας ότι επρόκειτο για ένα γιγάντιο εργοστάσιο παραγωγής άστρων που όμοιο του δεν υπάρχει πλέον στο Σύμπαν. Η επιστημονική κοινότητα έδωσε στον γαλαξία αυτό το παρατσούκλι «Σπίθα» αλλά κάποιοι έσπευσαν να τον χαρακτηρίσουν ως τον ‘’Τυραννόσαυρο Ρεξ των γαλαξιών’’.