Το Γενεαλογικό Δέντρο των Ευρωπαίων

Σύμφωνα με τα ευρήματα, η έξοδος του Homo sapiens από την αφρικανική ήπειρο συντελέστηκε σε δύο «κύματα». Το πρώτο σημειώθηκε πριν από 130.000 χρόνια και κινήθηκε μέσω της Νότιας Ασίας προς την Αυστραλία και την Ωκεανία ενώ το δεύτερο, ακολουθώντας πιο βόρεια πορεία, έφερε πριν από 50.000 χρόνια τους προγόνους των σημερινών ανθρώπων στην υπόλοιπη Ασία και στην Ευρώπη. Οι σημερινοί Αβορίγινες, οι Μελανήσιοι και οι αυτόχθονες κάτοικοι της Παπούα κατάγονται, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, από τους αρχαιότερους, πρώτους μετανάστες από την Αφρική. Οι υπόλοιποι Ασιάτες και οι Ευρωπαίοι αποτελούν, όπως όλα δείχνουν, απογόνους του μεταγενέστερου κύματος μετανάστευσης που ακολούθησε 80 χιλιετίες αργότερα.

Όλοι οι επιστήμονες συμφωνούν στο ότι όλοι οι άνθρωποι που ζουν σήμερα στη Γη - και οι οποίοι ανήκουν στο είδος του Homo sapiens sapiens ή ανατομικά σύγχρονου ανθρώπου - κατάγονται από έναν κοινό προγονικό πληθυσμό ο οποίος ζούσε πριν από 100.000 - 200.000 χρόνια στην Αφρική και κάποια στιγμή «βγήκε» από την αφρικανική ήπειρο για να εξαπλωθεί σε όλο τον πλανήτη. Το ποια ακριβώς ήταν όμως αυτή η «στιγμή» δεν έχει εξακριβωθεί. 

Νέα μελέτη δείχνει ότι υπήρξε και μια τρίτη ομάδα που συμμετέχει στο γενετικό προφίλ των σύγχρονων Ευρωπαίων: μια αρχαία βορειοευρασιατική φυλή από την περιοχή της Σιβηρίας, η οποία μάλιστα είχε συγγενική σχέση με τους πληθυσμούς που πέρασαν το Βερίγγειο Πορθμό πριν από 15.000 χρόνια και έγιναν οι πρώτοι κάτοικοι της Αμερικής.

Η ανάλυση έδειξε ότι οι σημερινοί Ευρωπαίοι φέρουν γονίδια όχι μόνο από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες και τους αγρότες αλλά και από τη φυλή της Βόρειας Ευρασίας. Αντίθετα, οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες και οι αγρότες δεν φέρουν τέτοια γονίδια, ένδειξη ότι η βορειοευρασιατική φυλή ήταν η τελευταία που έφτασε στην Ευρώπη μετά την άφιξη της γεωργίας.

Όταν ξεκίνησε η τελευταία μελέτη, η φυλή της Βόρειας Ευρασίας ήταν μια «φυλή φάντασμα», γνωστή μόνο από τη γενετική κληρονομιά της στους σύγχρονους πληθυσμούς. Αυτό άλλαξε το 2013, όταν ανακαλύφθηκε ο σκελετός ενός αγοριού που έζησε πριν από 24.000 χρόνια κοντά στη λίμνη Βαϊκάλη της Σιβηρίας.

Η συμβολή αυτής της φυλής στο γενετικό προφίλ των Ευρωπαίων είναι μικρότερη σε σχέση με τις δύο άλλες ομάδες και δεν ξεπερνά πουθενά το 20%, επισημαίνει ο Ιωσήφ Λαζαρίδης, ερευνητής του Χάρβαρντ και πρώτος συγγραφέας της δημοσίευσης. «Σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι κατάγονται και από τις τρεις προγονικές ομάδες. Οι διαφορές ανάμεσά τους οφείλονται στις σχετικές αναλογίες: Οι Βορειοευρωπαίοι κληρονόμησαν περισσότερα από τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, έως και το 50% στη Λιθουανία, ενώ οι Νοτιοευρωπαίοι κατάγονται περισσότερο από τους αγρότες» αναφέρει.

Επόμενος στόχος των ερευνητών είναι να προσδιορίσουν το πότε έφτασαν στην Ευρώπη οι μετανάστες από τη Βόρεια Ευρασία. Όπως επισημαίνουν, το παζλ της καταγωγής των Ευρωπαίων πιθανότατα δεν έχει συμπληρωθεί, και περισσότερα στοιχεία μπορούν να προκύψουν μόνο από γενετικές αναλύσεις σε αρχαίους σκελετούς, οι οποίοι συνεχίζουν να έρχονται στο φως.