Σπήλαιο Διρού (Ν. Λακωνίας)

Το σπήλαιο του Διρού έχει ένα πολύπλοκο δίκτυο στοών που επικοινωνεί με το λιμναίο τμήμα από κάθετα βάραθρα με μέσο βάθος 20 μέτρα. Η εξήγηση βρίσκεται στον έντονο τεκτονισμό της περιοχής. Τα μάρμαρα μέσα στα οποία ανοίγεται το σπήλαιο εξαιτίας των τεκτονικών κινήσεων απέκτησαν ρωγμές που ονομάζονται διακλάσεις. Αυτές οι διακλάσεις στην αρχή ήταν γεμάτες νερό που διάβρωνε το μάρμαρο και τις διεύρυνε μέχρι να πάρουν τη μορφή γαλαρίας.

Οι γαλαρίες έγιναν ξηρές και ξεκίνησε η δημιουργία σταλακτιτών. Οι σταλακτικές αποθέσεις μίκρυναν τα περάσματα κλίνοντας ορισμένα για πάντα. Αντίθετα στα υποβρύχια τμήματα, η διάβρωση των τοιχωμάτων είναι συνεχής και αυτά διευρύνονται με ένα ρυθμό ενός χιλιοστού κάθε 10 χρόνια. Η διαδικασία αυτή είναι εμφανής στους βυθισμένους σταλακτίτες και σταλαγμίτες ιδιαίτερα όταν ένα τμήματος βρίσκεται πάνω από το νερό. Τα βυθισμένα τμήματά τους έχουν λεπτύνει και χαρακτηριστικά διαβρωτικά βαθουλώματα σχηματίζονται επάνω τους, σε αντίθεση με το τμήμα τους που βρίσκεται πάνω από το νερό. Αυτό διατηρείται λείο και συνεχώς αυξάνεται σε διάμετρο.

Η ταχύτητα με την οποία μεγαλώνουν οι σταλακτίτες σ’ αυτή τη σπηλιά είναι από τις μεγαλύτερες. Παρατηρήσεις έδειξαν ότι είναι περίπου 1 χιλιοστό κάθε 10 χρόνια στα λιμναία τμήματα, όπου η υγρασία είναι μόνιμα 100%. Και στα σημεία έντονης σταγονορροής αυτή διπλασιάζεται. Έτσι προκύπτει ότι η ταχύτητα της διάβρωσης και της εναπόθεσης του ανθρακικού ασβεστίου στο σπήλαιο είναι περίπου η ίδια, αφού οι σταλακτίτες και οι σταλαγμίτες δημιουργούνται από τις σταγόνες του νερού που στάζουν από την οροφή του σπηλαίου. Όσοι είναι κάτω από το νερό δημιουργήθηκαν όταν το σπήλαιο ήταν ξερό.

Το νερό των λιμνών του σπηλαίου είναι κατά 90% θαλασσινό, κοντά στην επιφάνεια είναι γλυκό και όσο βαθαίνει αλμυρίζει. Το γλυκό νερό τρέχει στην επιφάνεια προς την εκβολή στη θάλασσα και σε 2-3 μέτρα βάθος αναμιγνύεται με το θαλασσινό, δημιουργώντας ένα στρώμα που μοιάζει με γλυκερίνη. Ανατρέχοντας τον γεωλογικό χρόνο, παρατηρούμε ότι οι αυξομειώσεις της στάθμης ξεπερνούν τα 400 μέτρα.

Εξερεύνηση: Γιώργος Αβαγιανός, Σπηλαιολόγος