Σαρδηνία, Νουραγικός Πολιτισμός

Αεροφωτογραφία του νουράγκε στο Μπαρουμίνι

Με τον όρο Νεολιθική Επανάσταση αναφερόμαστε στο πολυδιάστατο διαρθρωμένο αναπτυξιακό άλμα που ξεκίνησε από τη Μικρά Ασία και τη συροπαλιστινιακή επικράτεια και φτάνει στις αρχές της 6^ης χιλιετίας π.Χ, στις παράκτιες περιοχές και στα νησιά της κεντρικής και δυτικής Μεσογείου.

Όταν εξαπλώθηκαν οι τεχνικές εξημέρωσης ζώων και φυτών σημειώθηκαν κοινωνικές και οικονομικές μεταβολές, οι οποίες, με τη πάροδο του χρόνου, έμελλε να αλλάξουν ριζικά τη ζωή των ανθρώπων. Πράγματι οι ομάδες των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών της Παλαιολιθικής και Μεσολιθικής Εποχής οργανώθηκαν σταδιακά, δημιουργώντας εγκαταστάσεις μονιμότερου χαρακτήρα, των οποίων οι πληθυσμοί ασχολούνταν αρχικά με γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, σε συνδυασμό με το κυνήγι και το ψάρεμα. Στη φάση αυτή αναπτύχθηκαν στο νησί και οι παραγωγικές δραστηριότητες που συνδέονται κυρίως με τη διακίνηση και την κατεργασία του οψιδιανού και των ορυκτών.

Ο Μυκηναϊκός Πολιτισμός

Σύμφωνα με την παράδοση οι Μυκήνες ιδρύθηκαν από τον Περσέα, γιο της Δανάης και του Δία, ο οποίος ανάθεσε στους Κύκλωπες να ενισχύσουν τις Μυκήνες με ένα ισχυρό αμυντικό σύστημα.

Ο Ευρυσθέας εγγονός και τελευταίος απόγονος του Περσέα, αυτός που επέβαλε στον Ηρακλή την εκτέλεση των 12 άθλων, σκοτώθηκε στην Αττική χωρίς ν' αφήσει διάδοχο. Για το λόγο αυτό επιλέχθηκε ως βασιλιάς ο γυναικάδελφός του, Ατρέας, που χάρισε στις Μυκήνες μέρες πλούτου και ευημερίας. Όμως, το μίσος για τον αδερφό του, Θυέστη, τον ώθησε να σκοτώσει τ' ανίψια του και στη συνέχεια να τα προσφέρει ως δείπνο στον ανυποψίαστο αδερφό του. Εξαιτίας αυτού του τραγικού επεισοδίου, τον καταράστηκαν οι θεοί, γεγονός που είχε αντίκτυπο στους απογόνους του και την πόλη: ο γιος του Αγαμέμνονας, όταν επέστρεψε από την Τρωική εκστρατεία, δολοφονήθηκε από την γυναίκα του Κλυταιμνήστρα και τον ερωμένο της, Αίγισθο. Ο Ορέστης, γιος του Αγαμέμνονα και η αδερφή του Ηλέκτρα εκδικήθηκαν για το θάνατο του πατέρα τους σκοτώνοντας την Κλυμαιντήστρα και τον Αίγησθο. Ο Ορέστης μετά την μητροκτονία αναγκάστηκε να φύγει καταδιωκόμενος από την οργή των Ερινυών, έως τον οριστικό εξαγνισμό του εγκλήματός του από τον Άρειο Πάγο των Αθηνών.

Τέλος, τραγική ήταν η μοίρα του τελευταίου βασιλιά των Μυκηνών, Τεισαμενού, ο οποίος σκοτώθηκε στο πεδίο της μάχης υπερασπιζόμενος την πόλη του ενάντια στην επιδρομή των Ηρακλειδών.

Οι καλλιτέχνες και οι τεχνίτες της Παλαιολιθικής Εποχής

Ο άνθρωπος ανέκαθεν ήθελε να εκφραστεί και έψαχνε τρόπους για να εκδηλώσει αυτή την επιθυμία του. Πολύ πριν ανακαλυφθεί η γραφή, τότε, που καλά καλά δεν μπορούσε να επικοινωνήσει λεκτικά, βρήκε τρόπους να εκφράσει τα συναισθήματά του και αυτά που έβλεπε γύρω του.

Στην Παλαιολιθική Εποχή επινόησε τις εγχαράξεις σε βράχους. Τα έργα των παλαιολιθικών καλλιτεχνών ήταν φτιαγμένα με την τεχνική του ‘’σγκραφίτο’’  και την ‘’κινητή τέχνη’’, ‘’όπως λένε διακεκριμένοι καλλιτέχνες της εποχής μας’’. Μια μερίδα παλαιοεθνολόγων θεωρούσε απίθανο ο παλαιολιθικός καλλιτέχνης να χρησιμοποιούσε αυτές τις υψηλές τεχνικές και τις χαρακτήριζαν κάκιστης ποιότητας τεχνοτροπία και απόλυτα σύγχρονη. Αυτή ήταν και η αιτία της διαμάχης των παλαιοεθνολόγων του 19^ου  αιώνα.

Αρχαία Αίγυπτος

3.150 π.Χ, Ίδρυση της Μέμφιδας από τον Μήνη

Ο Μήνης ήταν ο πρώτος βασιλιάς της πρώτης δυναστείας, που ενοποίησε την Άνω και την Κάτω Αίγυπτο και ίδρυσε την πρωτεύουσα. Οι πρώτοι βασιλείς της Αιγύπτου ξεκινούσαν τη βασιλεία τους με έναν τελετουργικό γύρο των ΄΄λευκών τειχών της Μέμφιδας΄΄, που πιθανότατα συμβόλιζε την κυριαρχία σε ολόκληρη την περιοχή. Η Μέμφις, πρωτεύουσα της Αιγύπτου παρέμεινε σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας των Φαραώ σημαντικό σημείο αναφοράς για ολόκληρη τη χώρα.

Εδώ βρισκόταν η νεκρόπολη της Σακάρα, η μεγαλύτερη και σημαντικότερη της χώρας, και το κέντρο λατρείας των ιερών ταύρων που θάβονταν στο Σεράπειο.

Το Μαντείο των Δελφών

Σύμφωνα με τον μύθο, οφείλουμε την ανακάλυψη των μαντικών δυνάμεων του δελφικού μαντείου σε μια κατσίκα του βοσκού Κουρήτα. Μετά την πτώση της σε χάσμα εδάφους άρχισε να χοροπηδά και να βγάζει μια παράξενη φωνή. Αυτό το παράξενο φαινόμενο διαδόθηκε γρήγορα σε όλους τους κατοίκους της περιοχής. Ύστερα από σκέψη και συζήτηση συμπέραναν ότι η θεά Γαία επέλεξε αυτό το σημείο για να επικοινωνεί με τους θνητούς, αποκαλύπτοντάς τους το μέλλον. Έφτασαν μάλιστα στο σημείο να πέφτουν στο χάσμα και να χάνονται για πάντα. Τότε αποφάσισαν να επιλέξουν την Πυθία για να προβλέπει το μέλλον καθισμένη στον τρίποδα, που ήταν τοποθετημένος πάνω στο χάσμα.

Αρχαία Ναυάγια

Από τη 2^η χιλιετία π.Χ τα αρχαία πλοία διέσχιζαν το Αιγαίο, μεταφέροντας σιτάρι, λάδι, κρασί και άλλα αγαθά μέσα σε αμφορείς στοιβαγμένους στο αμπάρι. Τέτοιους αμφορείς μπορεί να δει κάποιος στα μουσεία ή στα νησιά, αφού πολύ συχνά ‘’ψαρεύονται’’ από τα δίχτυα των ψαράδων.

Στο βυθό του Αιγαίου βρίσκονται βυθισμένα εκατοντάδες ναυάγια αρχαίων πλοίων που μαζί με τις παράκτιες βυθισμένες αρχαίες πόλεις αποτελούν την υποβρύχια πολιτιστική μας κληρονομιά.

Οι Ελληνικές αποικίες της Σικελίας

  Teatro Greco

Νάξος ( Giardini Naxos)

Η Νάξος είναι χτισμένη παραθαλάσσια στους πρόποδες της Αίτνας, ιδρύθηκε από κατοίκους της Χαλκίδας το 735 π.Χ με οικιστή τον Αθηναίο Θεοκλήτη. Ανάμεσα στους πρώτους κατοίκους ήταν και κάτοικοι από το νησί της Νάξου που πιθανόν έδωσαν  την ονομασία στην πόλη.

Οι ανασκαφές έφεραν στο φως αγγεία, μικρά αγάλματα και συλλογή νομισμάτων από τη σύντομη ζωή της αρχαίας πόλης. Η Νάξος καταστράφηκε το 403 π.Χ από τις Συρακούσες, λόγω της συμμαχίας της με τους Αθηναίους, όσοι από τους κατοίκους κατάφεραν να διαφύγουν εγκαταστάθηκαν στην κοντινή πόλη Ταυρομένιον (Ταορμίνα - Taormina) στην πλαγιά του όρους Ταύρος. Εκεί βρίσκεται και το αρχαίο θέατρο Teatro Greco, χτισμένο έτσι, ώστε οι θεατές να έχουν θέα την Αίτνα.

Ευβοϊκές αποικίες είναι επίσης η Λεοντίνη και η Κατάνη.